Paddestoelen en Zwammen

Een enorm exemplaar van de Zwavelzwam, Laetiporus sulphureus, op een elzenstronk in Zutphen, september 2001.

Bij bomen en bossen horen paddestoelen en zwammen. Deze vruchtlichamen van schimmels zijn veel zichtbaarder dan de in de bodem of in rottend hout levende eigenlijke schimmel, het Mycelium, waarvan ze de voortplantingsorganen zijn. Tal van soorten leven op en in bomen: dit is niet zo vreemd want veel schimmels zijn saprofieten: ze leven van dood plantaardig of dierlijk materiaal. Voorbeelden zijn deze Zwavelzwam en de onderstaande Tonderzwam. Veel soorten leven van het hout of de bladeren van één of enkele soort (-en) bomen.

De Zwavelzwam in close up.

Een zeldzaam soort zwam aan de voet van Nederlands dikste Plataan bij Kasteel Laag Keppel. Het kan zowel een korstzwam als het plasmodiumstadium van een slijmzwam zijn. Het plasmodiumstadium is een niet gedifferentieerde structuur van een slijmzwam die zich langzaam als een dier over het substraat kan verplaatsen als het substraat als voedselbron uitgeput raakt. Uiteindelijk gaat het plasmodiumstadium over in een complexe vaste structuur met vruchtlichaampjes dat de sporen gaat vormen. Daarbij is er nog een kleine kans dat het een korstvormige zakjeszwam geweest kan zijn, omdat die meestal anders gevormde vruchtlichamen vormen en aan de bovenzijde bezet zijn met zeer kleine poriën (zichtbaar met een sterke loupe). De korstzwammen kunnnen een veelheid van sporevormende structuren vormen van plaatjes, gaatjes, gladde oppervlakken tot stekeltjes, maar deze bevinden zich meestal aan de onderzijde.

Dikrandtonderzwammen op de oude Bruine Beuk van Den Bramel, Vorden. Deze zwammensoort leeft van rottend hout van vooral Beuken en heeft een verzwakkende invloed op de gehele boom, daar hij de houtrot bevordert: de boom wordt steeds holler en wordt kwetsbaar voor stormen. Zoals bij " Vorden " te zien is, is de ernaast staande Beuk in 1999 gesneuveld na ernstig te zijn verzwakt door Tonderzwammen. In 2006 is ook de dikste beuk het einde nabij: de kroon is zeer dun en op 28 juli is een grote tak tijdens een regenbui afgebroken. 

Andere soorten paddestoelen leven in een innige samenlevingsvorm met de wortels van planten en bomen: dit noemt men een mycorrhiza. Hierbij leeft de schimmel van voedingsstoffen, vnl suikers, uit de plant of boom en geeft in ruil daarvoor water, mineralen en andere voedingstoffen af. Deze belangrijke verbanden zijn vaak essentieel voor beide partijen. De Vliegezwam is wel het bekendste voorbeeld van een Mycorrhizapaddestoel. Het ondergrondse mycelium is innig verbonden met het wortelstelsel van Berken. Andere voorbeelden zijn verschillende andere Amanieten, Melkzwammen, Eekhoorntjesbrood, Cantharel, verschillende Russula's, Boleten en Truffels. De mycorrhiza's kunnen ook nuttige voedingsstoffen opnemen uit organische stof en deze aan de plant doorgeven. Daardoor kan de ermee samenlevende plant overleven op droge en voedselarme plaatsen waar hij het zonder de schimmel niet zou uithouden. Mycorrhizapaddestoelen zijn zeer gevoelig voor de beschikbaarheid van stikstof in de bodem. Door de overbemesting van de laatste decennia zijn verschillende soorten achteruit gegaan. Omdat ze snel kunnen reageren op veranderingen in het milieu zijn het goede indicatoren voor de milieukwaliteit.

Home Nederlandse Versie--------Vorden---------Doesburg----------Home English Version