nijenbeek

Aan de IJssel nabij de buurtschap Gietelo, horend bij Voorst, ligt de ruïne van Nijenbeek. Deze eens trotse toren is in de 2e Wereldoorlog beschoten en zwaar beschadigd. Hij wordt hier geflankeerd door 2 bomen: de rechter zal vrijwel iedereen herkennen als een populier, in dit geval een zgn. Italiaanse Populier. Dat ook de linkerboom een populier is, zal menig leek verrassen.
Met zijn gehavende en wat grove kroon is hij misschien niet zeer fraai, maar het is wel de dikste populier van de regio en mogelijk zelfs van Nederland. Deze "late" Canadapopulier ( Populus x canadensis 'Serotina' ) staat op de lijst Monumentale Bomen van de Bomenstichting vermeld met een stamomtrek op borsthoogte van 660 cm.** Dat was gemeten rond 1990. In juli 2001 bereikte hij een stamomvang op borsthoogte van precies 700 cm, in september 2010 inmiddels 770 cm.
Deze omtrekgroei is 6 - 8 cm per jaar en deze reus zal waarschijnlijk niet ouder zijn dan 100 á 120 jaar. Hij is kenmerkend door stormen gehavend: populieren hebben brosse takken, die makkelijk afbreken. Dat ze altijd vroegtijdig omwaaien wordt door kolossen als deze echter gelogenstraft: als ze van de mens de tijd en ruimte krijgen wordt een flink percentage meer dan een eeuw oud om dan te behoren tot de grootste bomen van ons land. Als deze populier nog twintig jaar in het huidige tempo door groeit zal hij een omtrek van 9 m kunnen bereiken.
Deze populier wordt hier en daar ook beschreven als een originele zwarte populier, Populus nigra, maar dat is hij beslist niet: 'Serotina' is de oudste hybride populierenkloon, ontstaan rond 1700 door kruising tussen de Europese zwarte populier en de Amerikaanse zwarte populier, Populus deltoïdes.

** Enkele concurrenten voor de titel dikste populier van Nederland: volgens de gegevens van de Bomenstichting was rond 1990 één populier in Nederland met 670 cm iets dikker. Deze populier in Park Groenendaal in Heemstede had in 2010 een omtrek van 734 cm en is duidelijk minder snel gegroeid. Hij heeft een deel van zijn kroon verloren en is hol. In Eijsden, Zuid Limburg, stond een populier vermeld met een omtrek van 640 cm. Daar blijken inmiddels drie zeer dikke populieren te staan met een omtrek van 7,05 m, 6,9 m en 6,8 m.

Voor meer foto's van de reus van Nijenbeek èn van zijn nog dikkere voorganger in Nederhemert, klik op de volgende Thumbnails:

Nijenbeek 2

Nijenbeek 3

Nijenbeek4

Nederhemert

The biggest girthed Poplar of the Netherlands near the ruins of the Tower of Nijenbeek near Zutphen, has a girth of 770 cm (25,26 feet) and is probably between 100 and 120 jears old. It is a Black Italian Poplar (Populus x canadensis 'Serotina').

Aan de IJssel, in het fraaie landschap van Rammelwaard en Ravenswaarden rond de Ruïne van Nijenbeek, staat deze schitterende groep oude Canadapopulieren. Ook zij logenstraffen een vooroordeel over populieren, namelijk dat dit lelijke, stijve en saaie bomen zijn. Dat geldt misschien voor de jonge aanplant, maar een eik of beuk van 30 jaar is evenmin van grote allure. Bovenstaande bomen zijn "Serotina's" en "Marilandica's", twee van de oudste Canada-populieren-cultivars. Mijn voorkeur gaat uit naar de Marilandica's, die vaak een gracieuzere vormgeving hebben.
Het gebied rond Nijenbeek is geliefd bij wandelaars en vogelaars: er vertoeven hier vooral in het winterhalfjaar veel ganzen en eenden, maar ook ijsvogel, kwartelkoning, kleine plevier, zeearend en slechtvalk zijn hier regelmatig te vinden.

A group of old Black Italian and Marilandica Poplars along the river IJssel north of Zutphen shows these trees can become quite graceful.