Eucalyptus

Bos met Eucalyptus regnans en boomvarens in Victoria, Australië.

Hoewel ze in de verste verten niet in Zutphen te vinden zijn, wil ik op deze website een pagina wijden aan de hoogste en grootste loofbomen op aarde, Eucalyptusbomen uit Australië en Tasmanië. De Eucalyptussen vormen een uitsluitend in Australië voorkomende familie met zo'n 600 soorten. Deze zijn aan allelei klimaten en omstandigheden aangepast. Vele soorten zijn goed bestand tegen het hete en droge klimaat dat in grote delen van Australië overheerst. Deze soorten zijn vaak struikachtig of lage kronkelige bomen met een de verdamping beperkend klein bladoppervlak. In de nattere en koelere bergbossen van de staat Victoria, in de Otways, Gippsland en de Dandenongs ten oosten van Melbourne en van het eiland Tasmanië, en enkele gebieden in West Australië groeien van oorsprong weelderige gematigde regenwouden met verschillende hoogopgaande Eucalyptussoorten, gemengd met andere boomsoorten als zuidelijke beuken (Nothofagus), Sassafras en boomvarens. 
Verschillende Eucalyptussoorten bereiken hier hoogtes van meer dan 60 meter, terwijl individuen van 6 of 7 soorten zelfs de 80 meter hebben bereikt of overtroffen. 
De hoogste van alle Eucalyptussen is de Eucalyptus regnans. In Australië wordt deze soort Mountain Ash of Swamp Gum genoemd; een Nederlandse naam is er niet, al zou Koningseucalyptus een goede vertaling zijn. 
In de jaren 1860 - 1880 kwamen er uit Australië en dan met name Gippsland in Zuidelijk Victoria allerlei berichten van houthakkers en natuurvorsers over spectaculaire torenhoge bomen wier stammen bovendien zo breed waren als huizen. 
Bijvoorbeeld de Gouvernementsbotanicus Ferdinand von Mueller verhaalde van het bestaan van een boom zo hoog als de Egyptische Pyramiden, nl 480 voet = 144 m en van een andere, gevallen boom in de Dandenong bergen van meer dan 400 voet (122 m). Naarmate meer oerwoud werd vernietigd door kaalslag, bomenkap en vuur gedurende de late 19e eeuw, groeiden de mythes rond de reuzenbomen: rond de bronnen van de La Trobe rivier zouden bomen staan van 500 ft (152 m). Als deze beweringen klopten, waren de Eucalyptussen de hoogste bomen ter wereld. Ook in het westen van Noord Amerika werden reuzenbomen met een hoogte van meer dan 100 meter ontdekt, in dat geval Coniferen, waarbij de Redwoods uit Californië en de Douglassparren uit de noordwestelijke staten de hoogste ogen gooiden. 
Helaas werden de meeste van de hoge Eucalyptussen uit die tijd geveld zodat ze niet meer verifieerbaar zijn. De hoogste betrouwbaar gedocumenteerde Eucalyptus ooit gemeten was de Thorpdale Tree, staande bij Thorpdale in Victoria. Staand werd een hoogte van 370 voet (112,8 meter) bepaald, na te zijn geveld in 1884 mat men 375 voet (114,3 meter).
Om van al deze onzekere claims af te zijn, werd door de Melbourne Centennial International Exhibition in 1888 een speurtocht naar de hoogste boom gelanceerd. Een beloning van 20 pond werd beloofd aan ieder die een boom van 400 voet ofwel 122 m of meer kon localiseren. Geen enkele boom van een dergelijke hoogte werd gevonden. De hoogste gevonden boom stond op een helling van de berg Baw Baw en was 326 voet, 98 m, hoog. De competitie eindigde met de publicatie van het boek "The Giant Trees of Victoria" met grote foto's en beschrijvingen van de 8 grootste bomen.

De hoogste nog levende Eucalyptussen staan op Tasmanië. Het hoogste exemplaar staat in het Andromeda Forest en is nu 97 meter en daarmee de hoogste loofboom op aarde. Van zes andere Eucalyptussoorten zijn exemplaren van 80 tot 92 meter hoogte gemeten. Zie voor meer informatie hoge bomen en onderstaande links. 

De dikste Eucalyptus die ooit is beschreven en gefotografeerd, was de hierboven afgebeelde Bulga Stump in Victoria, volgens het bord 111 voet = 34 meter in omtrek, naar het schijnt op borsthoogte gemeten. Als dit cijfer klopt, dan zou deze boom nabij de basis dikker zijn geweest dan alle bestaande Mamoetbomen en Redwoods in Noord Amerika. De Bulga Tree had bij zijn ontdekking in de negentiende eeuw al zijn top verloren en is in 1939 na een brand gestorven.

Hoewel er nog steeds hoge bomen te vinden zijn in Victoria, werden de grootste en oudste exemplaren vernietigd in de negentiende eeuw. Veel van de grootste exemplaren werden gemeten en vervolgens snel gekapt: het hout was populair om er omheiningen en dakspanen van te maken, zodat veel reuzenbomen eindigden als dakbedekking van Victoriaanse huizen.


De El Grande Eucalyptus regnans in Tasmanië, na de brand.

In Victoria was het grootste deel van de Eucalyptusbossen al vroeg in de twintigste eeuw gekapt. In het dunner bevolkte Tasmanië bleven tot vrij recent relatief grote oppervlakten gespaard. Helaas wordt er echter tot op de dag van vandaag fors gekapt in deze bossen. Zolang er geen zware protesten kwamen, ging het Tasmaanse Staatsbosbeheer daarbij zeer ruw met deze bossen en hun reuzenbomen om. In 2002 werd bovenstaande reusachtige Eucalyptus regnans ontdekt, in een zopas gedeeltelijk gekapt stuk oerwoud. Locale bomenliefhebbers kwamen er achter dat deze boom, met een hoogte van 79 m en een stamomtrek op 1,5 m van 18,7 meter, de meest volumineuze Eucalyptus van Tasmanië en Australië was, met een houtvolume van 439 m3, en daarmee zelfs de in volume grootste loofboom op aarde bleek te zijn. De boom kreeg de naam El Grande. De bomenliefhebbers en natuurbeschermingsorganisaties pleitten vervolgens bij Staatsbosbeheer voor de bescherming van deze symbolische boom. Een absurd vervolg gaf aan hoe slecht het beleid van het Tasmaanse Staatsbosbeheer wel is: men wilde het eerder gekapte terrein rond El Grande geschikt maken voor natuurherstel. Daartoe wilde men de aanwezige takken en stamresten verbranden: men spreekt daarbij van regeneratie-brand, een methode die daar veel wordt toegepast. Dit bewust aangestoken vuurtje bleek uit de hand te lopen: El Grande vatte ook vlam en is gestorven! Het Tasmaanse Bosbeheer stelde ter verdediging dat het hier om een zwakke oude boom ging die het toch niet lang meer zou hebben gemaakt. Hierop zijn dusdanig veel en heftige protesten gevolgd, dat Tasmaans Bosbeheer haar beschermingsbeleid voor oude bomen heeft aangescherpt en er meer stukken oud Eucalyptusbos tot reservaat zijn verklaard.

Een andere reusachtige Eucalyptus regnans uit Tasmanië. Dit exemplaar met een omtrek van 17,2 m schijnt beter beschermd te worden.

Hieronder enkele links naar websites over reusachtige Eucalyptussen van Australië

Website over Eucalyptussen in Victoria met fraaie historische foto's

Website met foto's en lijsten van de grootste Eucalyptussen van Tasmanië

http://isaac.org.au/bigtrees.htm

Home NL versie------Inhoud van deze website-------Mammoetboom------Hoge bomen------Home English version