Engeland 5

Oude Bomen vanuit Zutphen bekeken

Enkele kilometers ten westen van Petworth ligt Midhurst. Daar ligt het landgoed Cowdray Park, een voormalig middeleeuws hertenpark, tegenwoordig bekend vanwege zijn uitstekende golfbaan en polo-wedstrijden. Er is een flink landhuis, maar ook een ruïne van een ouder kasteel. Het park herbergt de nodige interessante bomen, deels nog ouder dan in Petworth Park. Daartoe behoren een tiental zeer oude Wintereiken (Quercus petraea), allen knoteiken, die soms nog slechts uit stamresten bestaan. Hierboven ziet u de dikste van deze Wintereiken, die bekend staat als de Queen Elizabeth Oak: Koningin Elizabeth I zou de boom hebben bezocht in 1591, toen hij al als zeer oud werd beschouwd. Met een omtrek van 1280 cm is het één van de vijf dikste eiken van Groot Brittannië. Waarschijnlijk is het ook één van de oudste: hij groeit nog ongeveer 1 cm per jaar in omtrek en men denkt dat hij zeker 800 maar wellicht 1000 jaar oud kan zijn. Het is een voor Engeland kenmerkende knot-eik, met een slechts twee meter lange stam en een lage kroon: waarschijnlijk heeft men hem gedurende zijn bestaan meermalen geknot. In de zuidzijde van de zeer holle stam gaapt een groot gat. Deze bijzondere wintereik is in het kader van het 50-jarig jubileum van Koningin Elizabeth II in juni 2002 aangewezen als één van de vijftig zogenaamde Great British Trees. Een bordje bij de boom getuigt hiervan.

Om de Queen Elizabeth Eik te bezoeken moet je rijden van Petworth naar Midhurst via de A272; aan de noordzijde parkeren op de parkeerplaats bij de Benbow - vijver, 2km ten westen van Halfway Bridge en 2km vóór Eastbourne. Van de parkeerplaats het pad noordwaarts volgen, het hek door: de eerste boom boven een vijver met waterlelies is het. Coördinaten: SU91 3226.

Op hetzelfde veld in Cowdray Park staan meer oude bomen, waaronder enkele knot-wintereiken en meerdere tamme kastanjes. Enkele jaren geleden ontdekte dendrologen van het Britse Tree-register enkele honderden meters naar achteren op hetzelfde veld een gigantische Tamme Kastanje. De omtrek is door een enorme, laag zittende zijtak en een aan de andere zijde sterk "uitbuikende" stam lastig te meten, maar ongeveer 1180 cm. In combinatie met een hoogte van 26,5 m en een enorme, gezonde kroon van 33 m breed, is het vermoedelijk de grootste Kastanje van Engeland: de enkele iets dikkere exemplaren zijn bultig, vol gaten en jonge uitlopers, veel minder gaaf en hebben kleinere kronen.

We noemden deze boom de "Cowdray Colossos". Hij maakt een woeste, verweerde indruk door meerdere afgebroken en versplinterde takken. Toch is de kroon merendeels nog intact en gigantisch en ook de stam oogt vrij gaaf en is misschien nog niet hol. Deze Colossos groeit ongetwijfeld snel: ik schat de leeftijd op 300 à 400 jaar, minder dan veel mensen van zo'n reusachtige boom denken.

Alles aan deze kastanje is groot, zo ook deze corpulente buikpartij. Nabij de bodem is de omtrek meer dan 15 meter.

Een tweede, eveneens zeer uit de kluiten gewassen Tamme Kastanje, omtrek 1004 cm, staat ook op het terrein van Cowdray Park, aan de zuidzijde van de A272, 400m ten westen van bovengenoemde parkeerplaats, bij het begin van het weggetje naar de Moor Farm. Deze foto met Gerdien dateert van juli 1997. Deze kastanje noemden we de Olifant, vanwege zijn omvang, het oog, de slurf en de rimpelige huid.

De Olifant in april-kleed op 15 april 2007, hier geaaid door Astrid Werdmuller van de Zutphense Bomenstichting, zichtbaar onder de indruk. De afgelopen 10 jaar is de omtrek van de boom met ruim 30 cm toegenomen, een teken dat ook deze kastanje niet ouder zal zijn dan 300 à 400 jaar.

Vanaf de "Olifant" 800 meter westelijk langs de A272 ligt aan de zuidzijde de inrit naar Cowdray House. Iets verder aan de noordzijde ligt een prachtige laan met platanen. Hun kronkelende takken verlenen de plaats een sprookjesachtige sfeer. Sommige buigen zich naar de bodem en hebben weer wortel geschoten, zodat er nu nieuwe bomen (afleggers) zijn ontsproten.
Verderop is de laan beplant met forse Hollandse linden, die hier zoals meestal in Engeland vol zitten met wortellot maar ook hogerop veel waterlot vertonen, evenals een erg stijf vertakkingspatroon. In de linden zitten flink wat maretakken. Eén zomerlinde in de laan is duidelijk afwijkend door een minder stijf takkenpatroon en het ontbreken van het waterlot.
Recht ertegenover ligt een fraaie laan met mammoetbomen. Deze is helaas niet vrij toegankelijk, het terrein wordt omsloten door een hek en is, net als het terrein rond Cowdray House, alleen op bepaalde dagen in het jaar toegankelijk op rondleidingen. De mammoetbomen in de laan bereiken hoogtes tot 40 meter. Het dikste exemplaar, aan het zuidelijk einde, heeft een omtrek van 9,9 m en is zelfs de dikste mammoetboom in Engeland.

Bomen in Engeland 6 - Croft Castle, Shobdon Oak en Nighthayes Court

Bomen in Engeland 7 - Het New Forest